Promene počinju da se primenjuju od 1. septembra, a odredbe koje se odnose na iskazivanje podataka u POPDV obrascu počinju da se primenjuju od podnošenja poreskih prijava za poreski period septembar (za mesečne obveznike) i oktobar- decembar (za tromesečne korisnike).

Izmene i dopune Pravilnika o PDV od 1. septembra 2024. – Uslovi za smanjenje obračunatog PDV-a zbog naknadnog smanjenja osnovice kada je poreski dužnik primalac dobara ili usluga

Prema izmenjenom članu 54. stav 1 Pravilnika, ako se osnovica za oporezivi promet dobara ili usluga koje je izvršio obveznik PDV-a odnosno strano lice koje nije obveznik PDV-a U Republici Srbiji,naknadno smanji, primalac dobara ili usluga koji je poreski dužnik može da smanji iznos obračunatog PDV -a, pod uslovom da:

• Sačinio je interni račun,
• Ispravio je odbitak prethodnog poreza.

Smanjenje avansa i uslovi za smanjenje obračunatog PDV-a zbog naknadnog smanjenja avansa

U skladu sa novododatim članom 54a Pravilnika o PDV-u, pod smanjenjem avansa podrazumevaju se okolnosti koje dovode do toga da predhodno plaćeni avans prestane da se smatra avansom, uslučajevima kada dođe do:

• Odustanaka od realizacije prometa za koji je avans plaćen (ili primljen), kada dolazi do povraćaja dela ili celog iznosa plaćenog avansa pre izvršenog prometa,
• Promene namene avansa, u smislu da se neiskorišćenja uplaćena sredstva koriste za druge namene,
• Prilikom naplate avansa nisu bili ispunjeni uslovi za primenu poreskog oslobođenja ( pa je obračunat PDV) , ali su ti uslovi ispunjeni u momentu prometa

Dakle, kada je poreski dužnik primalac avansa usled smanjenja avansa može da umanji obavezu za PDV, ako:

• Poseduje obaveštenje od obveznika PDV-a koji je uplatio avans da je izvršio ispravku odbitka predhodnog poreza,
• Poseduje dokument o smanjenju.

Kada je poreski dužnik za budući promet davalac avansa , po osnovu naknadnog smanjenja avansa koji je dao ( i na osnovu njega uradio interni obračun PDV-a), ima pravo da umanji obavezu PDV-a:

• Ako je sačinio interni račun i ispravio odbitak predhodnog poreza ( kod uplate avansa),
• Ako je sačinio interni račun i kada nije koristio predhodni porez,
• Ako poseduje dokument o smanjenju osnovice.

Ispunjenost uslova za poresko oslobođenje sa pravom na odbitak u delu koji se odnosi na izdavanje računa

Novododatim čanom 101a stav 1. Pravilnika o PDV-u propisano je da se uslov za ostvarivanje poreskog oslobođenja smatra ispunjenim ako se račun izda zaključno sa 10. danom kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu u kojem je promet izvršen. Ovaj rok se ne pomera ako je 10. u mesecu neradni dan.

Međutim, kako član 55. Pravilnika o PDV-u nije promenjen, ostaju norme koje omogućavaju umanjenje PDV-a usled naknadnog ispunjenja uslova za promete iz člana 24. stav 1. tačka 2), 3) i 4). Ti prometi su:

• Promet dobara koja obveznik ili treće lice otprema u inostranstvo ili APKiM,
• Promet dobara koja inostrani primalac ili treće lice, po njegovom nalogu, šalje ili otprema u inostranstvo APKiM,
• Promet dobara koja putnik otprema u inostranstvo u ličnom prtljagu, za nekomercijalne svrhe.

Za ostale promete iz člana 24. Zakona o PDV-u nije moguće primeniti član 55. Pravilnika o PDV-u i koristiti poresko oslobođenje kada se naknadno ispune uslovi. A ti prometi su:

• promet prevoznih i ostalih usluga koje su pružene u vezi sa uvozom dobara (član 79. Pravilnika o PDV-u),
• promet dobara koja se unose u slobodnu zonu (član 87. Pravilnika o PDV-u),
• promet prevoznih i drugih usluga koje se pružaju obvezniku PDV-a – korisniku slobodne zone, koje su neposredno povezane sa unosom dobara u slobodnu zonu (član 88. Pravilnika o PDV-u),
• promet dobara i usluga u slobodnoj zoni koji se vrši obvezniku PDV-a – korisniku slobodne zone (član 89. Pravilnika o PDV-u),
• promet dobara koja se unose u slobodnu zonu, koji se vrši stranom licu (član 90. stav 1. tačka 3) Pravilnika o PDV-u),
• promet prevoznih i drugih usluga koje su neposredno povezane sa unosom dobara u slobodnu zonu, koji se vrši stranom licu (član 91. Pravilnika o PDV-u),
• promet dobara koja su u postupku aktivnog oplemenjivanja, za koja bi obveznik – sticalac imao pravo na odbitak prethodnog poreza kada bi ih nabavljao sa obračunatim PDV-om (član 98. Pravilnika o PDV-u),
• promet usluga prevoza i ostalih usluga koje su pružene u vezi sa izvozom dobara (član 99. Pravilnika o PDV-u),
• promet usluga prevoza i ostalih usluga koje su pružene u vezi sa tranzitom dobara (član 100. Pravilnika o PDV-u),
• promet usluga prevoza i ostalih usluga koje su pružene u vezi sa privremenim uvozom (član 101. Pravilnika o PDV-u).

Ispunjenost uslova za poresko oslobođenje sa pravom na odbitak u delu koji se odnosi na overu računa kod carinskog organa

Članom 101a stav 2 Pravilnika o PDV-u propisano je da se uslov za ostvarivanje poreskog oslobođenja za promete iz člana 24, tačka 8. koja se odnosi na prevozne usluge povezane sa izvozom, tranzitom i privremenim uvozom dobara, ispunjava za poreski period u kojem je promet izvršen ako je račun overen ( od strane carinskog organa) zaključno sa 10. danom kalendarskog meseca koji sledi nakon poreskog perioda u kojem je promet izvršen.

Avansni račun

Brisan član 165. Pravilnika o PDV-u u kojem je bilo propisano da kada PDV obveznik u istom poreskom periodu primi avansnu fakturu i izvrši promet dobara ili usluga, nema obavezu izdavanja avansnog računa.

Ovim brisanjem Pravilnik o PDV-u je u potpunosti izjednačen sa Zakonom o elektronskom fakturisanju i Zakonom o fiskalizaciji.

Prema tome, ako je izvršena avansna uplata makar i jedan dan pre izvršenog prometa, nastaje obaveza izdavanja avansnog računa. Ako su avansna uplata i promet bili u istom danu nema obaveze izdavanja avansnog računa.

Izdavanje dokumenta o izmeni osnovice i dokumenta o smanjenju avansa

Kod izdavanja dokumenata o izmeni osnovice/naknade i o smanjenju avansa bitno je pomenuti da je uveden datum povećanja/ smanjenja naknade. 

Ako posle avansne uplate dođe do promene avansnog dužnika

Izdavalac avansnog računa – obveznik koji je izvršio promet, pri čemu je prilikom tog prometa poreski dužnik kupac ima pravo da izvrši ispravku obračunatog PDV-a ako poseduje dokument primaoca da je izvršio ispravku odbitka predhodnog poreza, odnosno da PDV po osnovu avansnog računa nije koristio.

Račun za više prometa izvršenih istog dana jednom kupcu

Novododati član 191a Pravilnika o PDV-u uređuje da obveznik PDV-a može izdati jedan račun kupcu za više prometa dobara i usluga u istom danu.

Izdavanje računa odnosno elektronskih faktura za više pojedinačnih isporuka dobara ili usluga ( sukcesivne isporuke)

Član 192 Pravilnika o PDV-u je izmenjen i u skladu sa tim obveznik PDV-a može izdati najmanje jedan račun u jednom poreskom periodu za više pojedinačnih isporuka, pod uslovom da vode evidenciju o tim isporukama.

Kod izdavanja elektronskih faktura za sukcesivne isporuke krajnji rok je 8. dan od isteka poreskog perioda. Dok kod računa koje nisu elektronske fakture to nije propisano. Datum prometa je dan kada je izvršena poslednja isporuka ili poslednji dan u poreskom periodu.

Interni račun

Član 196. Pravilnika o PDV-u je u potpunosti izmenjen i propisuje dve vrste internog računa:

• Interni račun – strano lice – kada strano lice vrši promet u Republici Srbiji
• Interni račun – obveznik PDV-a- Promet u Republici Srbiji vrši obveznik PDV-a ali je poreski dužnik primalac dobara.

Interni račun se izdaje u roku od 8. dana od dana isteka poreskog perioda u kojem je nastao promet, povećanja ili smanjenja naknade, avansa ili smanjenja avansa.

Mogućnost storniranja svih vrsta računa

U skladu sa novododatim članom 202b Pravilnika o PDV-u, može se stornirati:

• Račun za promet dobara i usluga,
• Dokument o povećanju ili smanjenju,
• Avansni račun,
• Dokument o smanjenju avansa,
• Interni račun.

Izdavalac može stornirati izdati dokument bez normativnog regulisanja razloga.